ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣ' ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 3

O Mεσαίωνας χαρακτηρίζεται ως η εποχή του βαθύτατου σκοταδισμού. Η πρόοδος που έχει γίνει στους προηγούμενους αιώνες στον τομέα της επιστημονικής αναζήτησης και έρευνας σταδιακά αποδυναμώνεται και παγώνει. Ένα μεγάλο μέρος επιστημονικών γνώσεων μένει ανεκμετάλλευτο και χάνεται. Το ελεύθερο πνεύμα υποτάσσεται και η ασθένεια θεωρείται αμαρτία. Η καθολική εκκλησία τιμωρεί οτιδήποτε διαφορετικό στις ιδέες και την όψη και η ίαση περνά στην δικαιοδοσία της ίδιας και των μοναστικών ταγμάτων.
Οι τσαρλατάνοι και οι εξορκιστές ανθίζουν, αφού υπόσχονται θεραπεία, από την πιο απλή ασθένεια μέχρι και τις θανατηφόρες πανδημίες, όπως η πανούκλα, που έπληξαν τον τότε κόσμο. Τον ρόλο της φαρμακολογίας παίρνουν ο μανδραγόρας και άλλα θαυματουργά βότανα.
Στα πυρά της Ιεράς Εξέτασης μαζί με πλήθος προοδευτικών και καλλιεργημένων ανθρώπων πέφτουν και άνθρωποι με ειδικές ανάγκες. Το κυνήγι μαγισσών συμπεριέλαβε και ανθρώπους με επιληψία, αναπτυξιακά σύνδρομα, σχιζοφρένεια, υστερία και νοητική στέρηση, που αν μη τι άλλο δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Το παραλήρημα, οι κρίσεις, οι σπασμοί, οι άναρθρες κραυγές, οι στερεοτυπικές κινήσεις που υπάρχουν σε διάφορες διαταραχές θεωρήθηκαν συμπτώματα δαιμονισμού, που η καθολική εκκλησία έπρεπε να θεραπεύσει. Οι εξορκιστές καλούνταν να τους επαναφέρουν στην πραγματικότητα με κάθε μέσο. Χρησιμοποιούσαν την φυλάκιση, τους αλυσόδεναν, τους χτυπούσαν και τους στιγμάτιζαν με πυρωμένο σίδερο. Μήπως αυτός ο στιγματισμός ήταν πρόδρομος του σημερινού, που υφίστανται τα άτομα με ειδικές ανάγκες; Και αν τελικά δεν κατάφερναν να τους καταστείλουν, υπήρχε πάντα ο αποτελεσματικότερος τρόπος, η καύση στην πυρά. Οι θεραπευτικές αυτές μέθοδοι περιελάμβαναν και τους σεληνιασμένους, που υπό την επίδραση της πανσέληνου, οι άνθρωποι της εποχής πίστευαν ότι άλλαζαν συμπεριφορά και όψη.
Στους «ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΚΑΡΑΜΑΖΩΦ» περιγράφεται ο εξορκισμός μιας γυναίκας με υστερία, που γίνεται προς στιγμή καλά, με αυθυποβολή. Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει και για το πρόσωπο της Ζαν Νταρκ, που οι φωνές και τα οράματα που έβλεπε και της ζητούσαν να υπερασπίσει την πατρίδα της, την οδήγησαν το 1431, στην πυρά, στα δεκαεννιά της χρόνια. Ο κλασικός Κουασιμόδος, ήρωας των παιδιών, στην «ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ» αντανακλά το κλίμα της Γαλλίας του 15ου αιώνα για τα άτομα με αναπηρίες. Ο Βίκτωρ Ουγκώ, έχοντας αδελφό και πατέρα με ψυχική διαταραχή, πάσχων και ο ίδιος, δεν θα μπορούσε να μην δείξει την ευαισθησία του στα έργα του. Ο Κουασιμόδος, παραμορφωμένος και ανάπηρος, εγκαταλείπεται από την μητέρα του στα σκαλιά της εκκλησίας. Παρότι ο ίδιος άδολος και καλόκαρδος γίνεται αποδέκτης πολλών περιπαικτικών σχολίων και δολοπλοκιών με θύμα τον ίδιο.
Στον αιώνα που ακολουθεί ο Σαίξπηρ (1564- 1614) στα έργα του, αναφέρεται συχνά σε ήρωες υπερβολικά μελαγχολικούς και καταθλιπτικούς, όπως ο Άμλετ.
Στο «Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΡΙΧΑΡΔΟΣ Ο Γ», που γράφτηκε το 1592, παρουσιάζει τον ήρωα, ως κακό, πανούργο και δολοφόνο, λόγω των αναπηριών που έχει.
Οι πρώτες μαρτυρίες για ανθρώπους με αυτισμό, γίνονται σε μια συλλογή μύθων του 13ου αιώνα «ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ» όπου παρουσιάζεται η προσωπικότητα του μοναχού Juniper, που αντιλαμβάνεται πάντα κυριολεκτικά τα λεχθέντα των άλλων και παρουσιάζει σοβαρές κοινωνικές μειονεξίες. Αλλά και στην Ρωσία του 15ου αιώνα γίνεται λόγος για τους «Ευλογημένους τρελούς». Είναι άνθρωποι που ζουν μακριά από το κοινωνικό πλαίσιο, με αυξημένη ανθεκτικότητα στο ψύχος, αδιαφορώντας για τους κανόνες, αναγκασμένοι σε περιορισμό, με επιληπτικές συχνά κρίσεις, χωρίς λόγο και με την παρουσία στερεοτυπιών, χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.
Επιστρέφοντας στο μεσαίωνα θα έλεγε κανείς ότι τόσους αιώνες μετά η στάση απέναντι στην ασθένεια και την θεραπεία της θα ήταν διαφορετική, και σίγουρα είναι. Αλλά δυστυχώς ακόμα και στις μέρες μας υπάρχουν οι τσαρλατάνοι, οι εξορκιστές, τα μέντιουμ, οι χαρτορίχτρες, οι οραματιστές, τα φυλαχτά για το κακό μάτι, ακόμα και θεραπευτές και γιατροί που υπόσχονται με νέες πρωτοποριακές μεθόδους άμεση αποκατάσταση της αναπηρίας και θεαματική βελτίωση ακόμα και στις πιο δύσκολες περιπτώσεις. Εκμεταλλευόμενοι την ανάγκη του ανθρώπου με κάποια διαταραχή, αλλά και της οικογένειας του, τους λένε όχι την αλήθεια αλλά αυτό που θα ήθελαν να ακούσουν, παίρνοντας πάντα άμεσα ή έμμεσα μεγάλα ποσά για την παροχή της ελπίδας και της ψευδαίσθησης. Οι περισσότερες οικογένειες ατόμων με ειδικές ανάγκες έχουν στο ιστορικό τους κάποιον που τους εξαπάτησε, υποσχόμενος πολλά. Και ο μόνος τρόπος τελικά για να προστατευτούμε, από τους σημερινούς εξορκιστές, απουσίας κάποιου άλλου πλαισίου, είναι η γνώση και η ενημέρωση γενικότερα. Ίσως έτσι καταφέρουμε να εξαλείψουμε τον μεσαίωνα.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Αναγνώστης"